Eén van de standaarden van de inspectie – daar waar de inspectie naar kijkt om de kwaliteit van het onderwijs op een school te beoordelen – is SKA1: De school heeft een gedragen visie, ambities en doelen. En terecht.
Het gaat over wat jullie goed onderwijs vinden op jullie school. Een stevig fundament, waarop je keuzes kunt maken en waarop je je eigen onderwijs kunt beoordelen. Consistentie tussen dat wat je echt wilt bereiken voor jouw kinderen, het onderwijsconcept dat je neerzet en wat je in de praktijk merkt, ervaart en ziet. Dat geeft focus, rust en helderheid en is een basis voor kwaliteit.
Des de vreemder is het dat onze nieuwe regering – als die er ooit komt – geen enkel idee heeft welke kant het op moet. Geen visie, op niets, en dus ook niet op het onderwijs. En ondertussen worstelen we in onze sector met wat goed onderwijs is. Er lijkt een tweedeling te ontstaan. De één gaat voor kennisoverdracht, focus op enkel taal, lezen en rekenen met een neoromantisch beeld van een kleine dorpsschool, waar het onderwijs goed was en de opbrengsten hoog. Ja ja… Rob Wijnberg schreef al in De Correspondent: dan ben je op zoek naar een verleden dat nooit heeft bestaan.
De ander gaat meer voor betekenisvol onderwijs over een breed spectrum. Eerst motivatie, veiligheid, verbondenheid en dan pas leren, betekenisvol. In een podcast vroeg Kees Hoogland zich af wat nu eigenlijk basisvaardigheden zijn: zijn dit de oude rijtjes sommen of vaardigheden waar een kind anno nu echt iets aan heeft? De wereld is compleet veranderd, ieder vlekje van de samenleving moet door het onderwijs worden weggepoetst, we toetsen de boel kapot, selecteren en verwijzen veel te vroeg en er is geen leerkracht om les te geven. Dus de roep om het schooltje van toen is gewoon niet reëel.
Van onze toekomstige regering hoeven we geen richting te verwachten, alleen korte termijn acties. Als we niet oppassen laten ze die denkbeelden van Van der Plas en Keijzer over Moslims die Jodenhaat van huis uit meekrijgen ook los op het onderwijs. Doodeng.
Maar ik zie ook nog steeds leerkrachten die heel leerkrachtgericht lesgeven en waar er gezegd wordt ‘ga maar even lezen als je klaar bent’; ik zie ook nog steeds scholen waar leerkrachten niet samenwerken, waar we het wel heel gezellig hebben en waar eerlijke en scherpe feedback niet aan de orde is; ik zie nog steeds besturen die zo op opbrengsten sturen dat de druk bij leerkrachten hoog ligt. Laten we dus ook heel goed naar onszelf kijken, want dat gemopper over het onderwijs is niet leuk, soms niet terecht, maar komt wel ergens vandaan.
Dus laten we er dan in ieder geval voor zorgen dat wij als onderwijssector, binnen ieder bestuur en op iedere school helder maken waar we voor staan en waar we voor gaan: een waarde gedreven opdracht aan onszelf, een heldere visie, met duidelijke keuzes wat je wel en wat je niet kunt verwachten: hier staan we voor. En dan waarmaken en dat met een heel rechte rug dragen.
Deze column van Mark van der Pol is eerder verschenen op de website van JSW